1مردادچگونه پیر می شویم ؟
159- .
چگونه پیر میشویم؟
تئوریهای زیادی در مورد علل بیولوژیکی پیری وجود دارد، که نشان میدهد؛ مکانیسمهای مختلفی در روند پیری نقش دارند.
علت اصلی پیری، عمدتاً به دلیل تجمع آسیب مولکولی تصادفی ترمیم نشده در طول زمان است، که در نهایت منجر به نقایص سلولی و اختلال عملکرد بافتی و افزایش شکنندگی میشود و در نتیجه موجب بروز بیماریهای مرتبط با افزایش سن میشود.
بسیاری از بیماریهای مزمن، با پیری انسان مرتبط هستند؛ مانند بیماریهای قلبی_عروقی، بیماری مزمن انسدادی ریه، بیماری مزمن کلیه، دیابت، آرتروز، پوکی استخوان، سارکوپنی، سکته مغزی، بیماریهای عصبی (از جمله بیماریهای پارکینسون، آلزایمر و هانتینگتون) و بسیاری از انواع سرطان.
فرآیند پیری در سطح سلولی توسط آسیب مولکولی تصادفی هدایت میشود که به آرامی با افزایش سن تجمع مییابد. اگرچه سلولها مکانیسمهایی برای ترمیم یا حذف آسیب دارند، اما این مکانیسمها صد درصد کارآمد نیستند و با افزایش سن کارایی آنها کاهش مییابد. در روند پیری مکانیسمهای مولکولی زیادی درگیر هستند و عوامل برونزا مانند استرس نیز نقش دارند.
تمام اجزای مولکولی از جمله DNA، پروتئینها، لیپیدها و اندامکها در معرض آسیب هستند. منابع آسیب ممکن است ذاتی باشند، مانند گونههای فعال اکسیژن و نیتروژن و یا بیرونی مانند قرار گرفتن در معرض تابش نور UV و برخی سموم . سایر عوامل موثر عبارتند از ژنتیک، اپیژنتیک، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و ... .
بسیاری از مطالعات در مورد مکانیسمهای مولکولی پیری بر روی یک نظریه خاص مانند: کوتاه شدن تلومر، اختلال عملکرد میتوکندری، تجمع جهشهای جسمی، افزایش میزان آسیب اکسیداتیو به ماکرومولکولهای سلولی، افزایش غلظت و ترشح سایتوکاینهای التهابی و ماتریکس متالوپروتئینازها، کاهش پاسخدهی به عوامل رشد، تأخیر در مورفوژنز و بلوغ، تجمع محصولات حاصل از تکه تکه شدن پروتئوگلیکان و محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته، متمرکز شدهاند.
با این حال، دانشمندان در اواخر دهه 1990، متوجه شدند که مکانیسمهای فردی نمیتوانند به اندازه کافی فرآیند پیری را توضیح دهند و ما باید تعاملات بین این مکانیسمهای مختلف را در نظر بگیریم.
شناخت مكانيسمهاي دخيل در فرآيند پيری میتواند در به تاخیر انداختن این روند موثر باشد.